آقای روحانی از شما انتظار نداشتیم!

پس از انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و منتخب شدن روحانی، موج شادی و امید در جامعه ایجاد شد. خیلی‌ها انتظار داشتند و دارند با آمدن روحانی، ایران در مدت بسیار کوتاه آباد شود و همه مشکلات موجود پایان پذیرد اما آیا این انتظار و توقع، به‌جاست؟ آیا منطق و عقل قبول می‌کند که دولت تدبیر و امید بتواند در مدت کوتاهی ایران را به مقصود و بهشت موعود برساند؟

قطعا دولت روحانی نیز فرصت می‌خواهد تا بتواند مشکلات را حل کند و یا به قول رئیس‌جمهور منتخب قفل‌ها را باز کند و نباید توقع‌ بیجا داشت. در نقد همین توقع و انتظارات بیجا بود که موج طنز "روحانی متشکریم" راه افتاد. در بین این طنزها نیز به مواردی برخورد می‌کردیم که در آن واکنش افراد بعد از برآورده نشدن انتظارات آمده بود؛ مثلا این جمله:" رفتم هندوانه خریدم سفید درآمد! روحانی ازت انتظار نداشتم" یا "می‌خواستم بخوابم اما تا صبح کسی چراغ اتاق خوابم رو خاموش نکرد، روحانی ازت انتظار نداشتم!"

سقوط نرخ دلار و سکه و کاهش نسبی برخی کالاها در به وجود آمدن این موج‌ها کمک بسیاری کرد و این امید و امیدواری به آینده موجب شد بازار تحت تاثیر قرار بگیرد. در مباحث حاکمیتی چنین وضعیتی یک فرصت برای هر حکومت محسوب می‌شود چراکه پاشیده شدن بذر امید در اصل موتور توسعه و رشد اقتصادی در کشور را روشن می‌کند. در این بین جامعه هر اتفاق بد و ناگوار را نادیده می‌گیرد و با هر خبر ناامیدکننده‌ای شوخی کرده و آن را دستمایه خنده‌های گروهی قرار می‌دهند. "سکه و دلار گران شد، روحانی ازت توقع نداشتیم!" در گزارش پیش رو قصد داریم خبرهای بدی که پس از رئیس‌جمهور شدن روحانی منتشر شد اما شنیده و دیده نشد را بررسی کنیم؛ به عبارت بهتر خبرهای واقعی که می‌توان بعد از آن جمله "روحانی ازت توقع نداشتیم" را بگوییم، مرور خواهیم کرد. انتشار این اخبار می‌تواند مردم و مسوولان را برای روزهای آینده آماده کند و قطعا اطلاع از آن به برنامه‌ریزی‌ها و استراتژی‌ها برای تحول در حوزه اقتصادی کمک خواهد کرد. شاید مخاطبان با خواندن این گزارش آینده سیاهی را برای کشور متصور شوند اما مطمئن باشید ایرانی که 35 سال در تحریم به سر می‌برد و اقتصاد آن مقاوم شده است با این مشکلات جدید نیز می‌تواند توسعه یابد.

دلار ارزان و گران شد

هیچ کس باور نمی‌کرد که دلار در مدت کوتاهی پس از انتخابات به 2950 تومان برسد. این موج ارزانی موجب شد که خیلی‌ها برای 2500 تومان شدن دلار لحظه‌شماری کنند اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه دلار تقریبا به همان قیمت قبلی بازگشت و 3350 تومان شد. سکه هم به دنبال این افزایش قیمت گران شد.

این در حالی بود که تقریبا همه کارشناسان این ارزانی‌ها را به انتخاب شدن روحانی نسبت می‌دادند اما هیچ نفهمید باید این گران شدن را به چه کسی یا کسانی نسبت دهند! البته روزنامه‌های اصلاح‌طلب چند روز بعد از این ارزانی‌ها در کمال تعجب هشدار دادند که دلار نباید ارزان شود چراکه کاهش قیمت دلار موجب خواهد شد در تاریخ نوشته شود روحانی دلار 2500 تومانی تحویل گرفته نه دلار 3500 تومانی و در صورت افزایش دوباره قیمت دلار این اتفاق (گران شدن دلار) به نام دولت یازدهم نوشته می‌شود و این به نفع دولت تدبیر و امید نخواهد بود.کمی بعد از این تحلیل‌های عجیب و غریب دلار دوباره گران شد. البته در این بین رئیس‌کل بانک مرکزی هم از آب گل‌آلود ماهی گرفت و گفت: ما نه آن گران شدن و نه این ارزان شدن دست نداشته‌ایم. به هر حال دلار 3400 تومانی فعلی را هنوز هیچ‌کس نمی‌بیند.

نفت ارزان شد

بعد از انتخاب روحانی نرخ نفت در بازار جهانی ارزان شد. به طور کلی کاهش قیمت نفت به معنای کاهش درآمد نفتی ایران است. برخی تحلیلگران خارجی این کاهش قیمت را بی‌ارتباط با انتخابات ایران و انتخاب شدن کسی که شعار تعامل با کشورهای دیگر را می‌داده ندانستند. البته انقلاب مصر به کمک روحانی آمد و نفت به قیمت سابق خود بازگشت.

آشفته‌بازار خودرو

بازار خودرو هر روز آشفته‌تر از دیروز است و حتی با انتخاب شدن روحانی نیز این نابسامانی تمام نشد. قیمت خودرو بعد از انتخابات ثابت ماند اما به تدریج گران شد و حتی با تحریم واردات قطعات خودرو شاید گران‌تر هم شود؛ البته اگر مسوولان فکری به حال آن نکنند. در مقابل دعوای بین محیط زیست، خودروسازان و پلیس برای استفاده از بنزین یورو4 نیز به این آشفته‌بازاری کمک کرد. از طرف دیگر دعوای وزیر صنعت با شورای رقابت که مسوول نرخ‌گذاری بود نیز نمک به زخم این صنعت پاشید. خودرو از حوزه‌هایی است که توانایی افزایش محبوبیت یک مسوول بلندپایه مانند رئیس‌جمهور را دارد و از طرفی می‌تواند برای بخش صنعت بحران‌آفرینی کند.

از سگ تا خودرو تحریم شدیم!

چندی پیش سردار رادان گفته بود که حتی واردات سگ موادیاب و تجهیزات مبارزه با مواد مخدر هم تحریم شده‌اند و این یعنی آمریکا  قصد دارد همه چیز را برای ایران و ایرانی‌ها تحریم کند. 6 ماه پیش باراک اوباما لایحه‌ای را امضا کرد که طبق آن بخش انرژی، کشتیرانی و کشتی‌سازی، واحد پول ملی و صنایع خودروسازی از دهم تیرماه 1392 تحریم شود. بنا بر متن قانون تحریمی جدید، افراد و نهادهایی که به هر فرد یا م?سسه‌ای که قبلاً به خاطر ارتباط با ایران تحریم شده، کمک مادی کنند، خود شامل تحریم آمریکا خواهند شد. یعنی اگر یک شرکت بورکینافاسویی به ایران قطعه خودرو ارسال کند هم مورد تحریم قرار می‌گیرد و هر کس با این شرکت بورکینافاسویی هم همکاری کند تحریم می‌شود و این زنجیره ادامه خواهد یافت.

باراک اوباما این لایحه را روز  13 دی 91 امضا کرد و علت آن را هم  نگرانی از امکان ارتباط بخش‌های انرژی، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بنادر جمهوری اسلامی با فعالیت‌های مربوط به گسترش سلاح‌های هسته‌ای، تحریم‌های شدیدتری را علیه این حوزه‌ها اعمال کرد.طبق تحریم‌های جدید ارسال «فلزهای گرانبها از جمله طلا، گرافیت، آلومینیوم، فولاد، زغال‌سنگ متالورژی و نرم‌افزارهای صنعتی» به ایران نیز محدود می‌شود. تحریم‌های دیگری هم اعمال شده که پیش‌نویس آن یک ماه پیش توسط اوباما امضا شده است که طبق آن داد و ستد به «ریال» برای شهروندان و شرکت‌های آمریکایی غیرممکن است و موسسات مالی که خرید و فروش ریال را ممکن می‌کنند نیز تحریم می‌شوند. آن دسته از موسسات مالی یا شرکت‌هایی که دارایی زیادی به ریال دارند نیز در تحریم‌های جدید قرار می‌گیرند!در تحریم‌های تازه فروش، تهیه و ارسال قطعات خودرو و خدماتی که به خودروسازی ایران ارتباط پیدا می‌کند نیز ممنوع شده است. کسانی که دانسته بخش قابل توجهی از این قطعات یا خدمات را در اختیار ایران قرار دهند با مجازات روبه‌رو خواهند شد.

تحریم جدید هم‌چنین هر شرکت یا شخصی که در حمل و نقل و بازاریابی فرآورده‌های پتروشیمی ایران فعال باشد را مورد تحریم قرار خواهد داد. اگر فکر می‌کنید تحریم‌ها فقط اقتصادی است اشتباه می‌کنید چون صدا و سیما و ضرغامی هم تحریم شده‌اند و دیگر شبکه‌های ایرانی در آن طرف آب پخش نمی‌شوند! سوال اساسی اینجاست که دولت برای مقابله با تحریم‌های شدید و جدید چه کاری باید انجام دهد؟ برای مقابله با تحریم‌های اخیر کارهای بسیاری می‌توان انجام داد مانند سهمیه‌بندی و خودکفایی در تولید بنزین یکی از اقداماتی بود که موجب شد غرب تحریم بنزین را اجرایی نکنند. شاید این جمله شعاری به نظر برسد اما اقتصاددانان امیدوارند تحریم‌های نفتی موجب شود دوران اقتصاد وابسته به نفت پایان پذیرد و فصلی نو در اقتصاد گشوده شود.