شنبه:
امروز از دنده چپ بیدار شدم. خواب بدی دیدم. در خواب یک نفر تلفن زد و گفت نتیجه انتخابات اشتباه شده. از خواب پریدم.
دستور دادم چند تا گاو و گوسفند و خروس قربانی کنند که چشم نخورم.

یک شنبه:
امروز هر دوازده معاونم را عوض کردم.خیلی حال می دهد. اگر صد و بیست تا معاون هم داشتم همه را عوض می کردم.
طفلکی ها از خانه نشینی خسته شده بودند.به یکی شان شخصا زنگ زدم و خبر دادم. آنقدر ذوق زده شد که ظرف از دستش افتاد و شکست.
بندگان خدا تمام وقت در آشپزخانه بودند.

دوشنبه:
امروز تلفن زدم ترمینال غرب که چند تا "اتوبوس" بفرستد تا این مدیران اتوبوسی را به ولایات و شهرهای خودشان بفرستیم.
مسئول ترمینال پرسید برای برگشت هم اتوبوس می‌خواهید؟ گفتم بله! گفت برای کِی بلیت برگشت را صادر کنم. گفتم برای چهارسال بعد!

سه شنبه:
دسته کلیدم را جایی گذاشته ام که یادم نمی آید. خدا کند دست کسی نیفتاده باشد!

چهارشنبه:
یکی از دوستان زنگ زد گفت فلانی سفارش داده که به فلانی سفارش بدهم که فلانی را در فلان جا ابقا کند.
عصبانی شدم و به فلانی گفتم به فلان کس بگو که فلان فلان شده ... چیزهای ناجورتری هم گفتم که قابل نوشتن نیست.

پنج شنبه:
فلانی دوباره زنگ زد و این بار موضوع ابقای فلانی را جور دیگری مطرح کرد.
دیدم حق با ایشان است. بنده اصولا آدمی نیستم که زیر بار زور بروم مگر اینکه زورش خیلی پرزور باشد.

جمعه:
کلید گم گشته و در وا نمی شه / کلید گمشده و پیدا نمی شه ... خدا کند به دست آدم های نااهل نیفتد

وقتی عاشق خودم شدم ...

این افراد همیشه علت وقایع را بیرون از خود جست و جو می کنند ؛ و به این دلیل گمان می کنند همیشه درست می گویند . درواقع "من " آن ها فاقد عزت نفس واقعی است و اگر باور کنند که اشتباه کرده اند ، فرو می ریزند . در واقع این هسته "بزرگ منش" و "خود شیفته" ، گاردی است برای محافظت یک "من"  شکننده و آسیب پذیر .

خودشیفتگی چیست؟

خودشیفتگی از اختلال رابطه مادر و کودک در نخستین سال های زندگی و به خصوص یک سال اول تولد نشأت می گیرد . اگر نیازهای کودک ارضاء نشود و کودک ناکامی زیادی تحمل کند ، دچار احساس ناکامی ، تحقیر و ناامنی شدید می شود.

این احساسات ، عوارض متعددی را در ساختار روانی کودک به جا می گذارد . این افراد اعتماد خود را به جهان و آدمهایش از دست می دهند و قادر به برقراری ارتباط عاطفی عمیق با دیگران نیستند و توانایی همدلی کردن با دیگران را هم از دست می دهند . ( همدلی کردن به معنای این که خود را به جای موقعیت عاطفی دیگری قرار بدهند و احساسات او را درک کنند . )

به جبران این احساس ، در این گونه افراد یک "من" ایده آل مطلق و کامل به وجود می آید . ( من ایده آل آن چیزیست که فرد می خواهد در آینده بشود ) .

چون در این افراد هرگونه احساس نیاز ، مترادف با تحقیر و طرد شدن است ، در یک مکانیزم پیچیده این "من ایده آل " بر "من واقعی " فرد منطبق می شود ، یعنی فرد خود شیفته فکر می کند که مطلق کامل و ایده آل است و یک هسته بزرگ منشی پیدا می کند . ( پس به واسطه این کامل بودن دیگر به کسی نیاز ندارد .)

این فرد انگار بهتر و برتر از دیگران است . بنابراین همواره انتظار دارد مورد تحسین و تملق قرار گیرد .

احساس خصومت و دشمنی از عواطف پایه ای این افراد است . بدین معنا که نسبت به دیگران خشم و نفرت و حسادت دارند . آن ها با مکانیزم دفاعی فرافکنی ، این احساسات را به دیگران فرا می افکنند و احساس می کنند دیگران نیز با آن ها خصومت دارند .بنابراین بدبین می شوند.

این گونه افراد چون خودشان می خواهند به طور کامل خوب باشند ، وجود بد خود را انکار نموده و به دیگران فرافکنی می کنند و دیگران به طور کامل بد می شوند .

بنابراین همیشه از مورد حمله یا مورد بهره برداری قرار گرفتن وحشت دارند . اما در واقع این خود آن ها هستند که به جای رابطه عاطفی مساوی با دیگران ، از آن ها بهره برداری و سوء استفاده می کنند و درازای این کار به هیچ وجه دچار احساس گناه نمی شوند.

 در مواجهه با ناکامی به جای افسرده شدن اغلب پرخاشگر می شوند و به سرعت افکار انتقام جویانه پیدا می کنند .

در این افراد اطاعت از قانون ، اغلب از ترس مجازات است . در واقع می توان گفت که برخی از این افراد ویژگی های پنهان ضداجتماعی و بزهکارانه دارند .

وجدان اخلاقی در این افراد آزارگر ، رشد نایافته ، تنبیه کننده و ترساننده است . آن ها خود در همانند سازی با این وجدان اخلاقی واجد همین خصوصیات شده و با د یگران این گونه برخورد می کنند . فردی که صاحب چنین وجدان اخلاقی است ، در مواردی خود فردی سادیستیک و قلدر و زورگو می شود .

این گونه افراد انتقاد را نمی توانند تحمل کنند و آن را مترادف "همه بد شدن و طرد شدن" می گیرند . بلافاصله ترس و نفرت پیدا می کنند و فرد مقابل را انتقام جویانه بی ارزش می دانند و او را طرد می کنند .

این خصوصیاتِ آمیخته از خود شیفتگی و آسیب پذیری ، ویژگی جالب دیگری را هم به وجود می آورد و آن "روابط سلطه – زیر سلطه "  است که به صورت پلکانی در می آید : بدین معنا که روابط مساوی از بین می رود : یعنی این افراد یا سلطه گرند یا زیر سلطه : اگر فرد مقابل را در موضع پایین تر ببیند ، به شدت سلطه گرند و از او بهره برداری می کنند و اگر از خود قلدرتر ببینند ، تحت سلطه او در می آیند .

این افراد ، در مقابل کسانی که بالاتر از خود می بینند ، احساس کهتری و بندگی می کنند . این احساس ترس و تهدید ، فرهنگ تملق و نوچه پروری را به وجود می آورد . احترامی که در بسیاری از موارد ، از روی چاپلوسی است ، نه احترامی بالغانه به یک بالغ ؛ بلکه ستایش ابهت یک قدرت برای کسب امنیت ، یا احترامی از روی ترس شدید . همین افراد در جایی که خود را صاحب قدرت بیشتری ببینند و احساس امنیت بیشتری کنند به سلطه گر تبدیل می شوند و زیر دست پیدا می کنند .

این نوع تعاملات بیمارگونه و غیر انطباقی چه در روابط کاری و اجتماعی و چه در روابط عاطفی ، بسیار مشاهده می شود .

فرق میان قدرت و قلدری چیست؟

قدرت از توامندی یک "من " رشد یافته و پخته به وجود می آید . و قلدری از همانند سازی با یک وجدان اخلاقی سختگیر ، بی رحم و تنبیه کننده .

یکی از پیش شرط های قدرت ، توانایی در اعتماد کردن به هستی است . در حالی که قلدری حاصل بی اعتمادی و خصومت نسبت به جهان است .

قدرت ، ره آورد عزت نفس واقعی "من" است اما قلدری نتیجه احساس تحقیر و ناکامی شدید در "من " می باشد. قدرت تولید مهربانی و همدلی می کند ، برعکس قلدری تولید سادیسم و بهره برداری و سوء استفاده از فرد مقابل می نماید .

 رابطه با فرد قدرتمند باعث رشد و تقویت من فرد دوم می شود ، در حالی که رابطه با فرد قلدر گرچه امنیت کاذب می آفریند اما در نهایت سبب ضعف در من فرد دیگر می شود . بنابراین می توان قدرت را از قلدری جدا کرد .

همان طور که عرض شد اگر در روان فرد ، من ایده آل خودشیفته و سلطه گر وجود داشته باشد ، هم بنده سلطه گر می شود و هم در جایی که احساس امنیت و قدرت کند خود تبدیل به دیکتارتور می شود .

خودشیفتگی در خانواده

در روابط عاطفی درون خانواده اغلب مردها خودشیفته و سلطه گرند ، اما این یک تبانی ناخودآگاه زن و مرد است . بدین معنا که اغلب زنان به علت وجود این من ایده آل در روانشان دیکتاتور پرورند . چه در رابطه با پسران خود و چه در رابطه با شوهران خود . همین زن ها اگر به هر دلیلی در موقعیتی احساس امنیت بیشتر کنند ، به رغم این که قبلا تا حدی آزارخواه به نظر می رسیدند ، قادرند تبدیل به یک قلدر سلطه گر بشوند .

تمام این نمونه ها حاکی از فرهنگ قلدری و قلدرپروری و در عین حال نوچه پروری است . انسان هایی که جایی قلدری و خودشیفتگی خود را بروز می دهند و در جای دیگر به یک منبع قلدر و خودشیفته آویزان می شوند .

هیچ یک از این روابط مساوی و بالغانه نیست ؛ و حکایت از عدم عزت نفس در من انسان دارد .

انسان بالغ و پخته نه خود ایده آلیزه می شود و نه دیگری را ایده آلیزه می کند . نه طلب نوچه می کند و نه خود نوچه می شود .نه سلطه پذیر است نه سلطه گر . نه تشنه ستایش شدن بیش از حد است نه ستایشگر افراطی دیگری .

انسان قوی ، مغرور است اما خودخواه و خود شیفته نیست . غرور ، یک احساس رشد یافته ی ناشی از درک واقعی خویشتن و دوست داشتن و احترام گذاشتن به ویژگی های واقعی است . چنین انسانی نیاز ندارد برای دریافت قدرت ، دیگری را به زیر سلطه بکشاند . خود نیز سلطه کسی را نمی پذیرد . زیرا به علت امنیت ناشی از "عزت نفس من خویش " ، به گرفتن چنین امنیت کاذبی نیاز ندارد . در چنین انسانی من ایده آل خودشیفته و کامل و دیکتاتور وجود ندارد .

در انتها می توان این چنین گفت : خودخواهی و خودشیفتگی ، به معنای تحسین خویش است و در نتیجه برداشت های غیر واقعی از خویشتن در بستر یک "من" باد کرده و ایده آلیزه شده است . همچنین واکنشی جبرانی است به احساس حقارت و ناامنی در دوران کودکی  و عدم عزت نفس در بزرگسالی .

عاملی که قرض دادن را ارزشمندتر از صدقه می کند!!

برادری و اخوت از همان ابتدا مورد توجه اسلام بوده است. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیهم السلام) همواره توجه پیروان خویش را به حمایت از مسلمانان دیگر سوق می‌دادند. در نگاه بزرگان دینی زندگی اجتماعی مستلزم رعایت اصول و قواعدی برای بهتر زیستن است. مردم یک جامعه در صورتی می‌توانند زندگی خوب و دور از ناراحتی داشته باشند که به دیگر اعضای جامعه نیز بیاندیشند و برای بهبود زندگی خود و دیگران تلاش نمایند.

یکی از اموری که در زندگی اجتماعی باید مورد توجه قرار داده شود مسئله قرض دادن می‌باشد. به این معنا که افراد نیازمند مقداری پول از دیگری قرض می‌گیرند تا پس از مدتی به وی بازگردانند. در این میان اگر زمانی برای پس دادن بدهی مورد توافق قرار گرفته باشد فرد طلبکار پیش از موعد مقرر نمی‌تواند درخواست بازپرداخت پول خود را داشته باشد.

اجر و پاداش قرض دادن به حدی است که در روایتی پاداش آن بیش از صدقه دانسته شده است: علی بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: مَکْتُوبٌ عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ الصَّدَقَةُ بِعَشَرَةٍ وَ الْقَرْضُ بِثَمَانِیَةَ عَشَرَ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَى بِخَمْسَةَ عَشَرَ.[1] از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) گزارش شده است که ایشان از جبرئیل درباره حکمت بیش‌تر بودن پاداش قرض از صدقه این گونه س?ال می‌کنند: «حکمت این موضوع چیست! در صورتى که هر کس صدقه می‌دهد در نظر ندارد آن را پس بگیرد، ولى کسی که قرض الحسنه می‌دهد در نظر دارد که آن را پس بگیرد؟! جبرئیل پاسخ می‌دهد: آرى! ولى هر کسی که صدقه می خواهد (قطعى نیست که) محتاج باشد.

اما آن کسی که قرض می‌خواهد یقیناً محتاج است. بنابر این: چه بسا صدقه‏اى که به مستحق واقعى نرسد. ولى کسى که قرض مى‏گیرد حتماً احتیاج دارد. بدین لحاظ است که ثواب قرض دادن از صدقه دادن بیش‌تر مى‏باشد.[2]

نکته‌ای که در این میان وجود دارد آن است که طبق آیات قرآن قرض باید «حَسَن»[3] باشد به این معنا که برای خدا، از مال حلال، از روی کمال خرسندی و با خوشرویی باشد و آن را با منت گذاردن و آزار دادن ضایع نکند.[4] بر شخص طلبکار لازم است که توان مالی فرد بدهکار را در نظر گیرد و او را مجبور به بازپرداخت مالش نسازد و به او مهلت دهد برای تهیه دِین خویش تلاش کند.[5]

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده است که بهترین صدقه آن است که منفعتی با خود به همراه داشته باشد.[6] به این معنا که فرد مقروض، با نظر خویش، هنگام بازگرداندن اصل پول با قرار دادن مقدار بیش‌تری پول در کنار آن یا گرفتن هدیه‌ای از شخص قرض دهنده تشکر نماید. م?ید مطلب مذکور این روایت می‌باشد: «عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِذَا أَقْرَضْتَ الدَّرَاهِمَ ثُمَّ جَاءَکَ بِخَیْرٍ مِنْهَا فَلَا بَأْسَ إِنْ لَمْ یَکُنْ بَیْنَکُمَا شَرْطٌ».[7]

وجود آیات و روایات در زمینه لزوم قرض دادن و احکام و قواعد آن به این علت می‌باشد که مسلمانان تشویق شوند در تنگناهای زندگی یکدیگر را یاری نمایند. رعایت اخلاق اسلامی در قرض دادن بسیار مهم است. در جامعه اسلامی مردم مسلمان باید در حد توان خویش یکدیگر را یاری نمایند و با دادن قرض به دیگران آن‌ها را از فشارهای اقتصادی رهایی دهند. شخص بدهکار نیز باید تمامی تلاش خویش را به کار گیرد تا دِین خویش را در اسرع وقت ادا نماید و از دیرکرد بپرهیزد. همان‌گونه که شخص طلبکار نباید با اخلاق ناصحیح به توهین و تحقیر بدهکار بپردازد شخص مقروض نباید از اخلاق خوب قرض دهنده سوء استفاده نماید و با کم‌کاری و بی‌توجهی بازگرداندن حق خویش را به تعویق اندازد.

توجه به این نکات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و عدم لحاظ این موارد منجر می‌گردد که اعتماد افراد به یکدیگر کاهش یابد و در نتیجه قرض دادن و قرض گرفتن به امری بسیار پیچیده و مشکل تبدیل گردد. 

پی نوشت ها:

[1]. الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏4، ص33، ح 1: بر در بهشت نوشته شده است که پاداش صدقه ده برابر و پاداش قرض 18 برابرمی‌باشد. (در روایت دیگری 15 برابر آمده است.)

[2]. تفسیر آسان، ج‏2، ص 102.

[3]. البقرة/245.

[4]. ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏3، ص 72 و 73.

[5]. البقره/280: وَ إِنْ کانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَیْسَرَةٍ وَ أَنْ تَصَدَّقُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ‏/ و اگر [بدهکار]، تنگدست بود پس مهلتى باید تا گشایشى یابد، و اینکه صدقه بدهید برایتان بهتر است اگر مى‏دانستید. (ترجمه آیت الله مکارم شیرازی)

[6]. تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ج‏6، ص201، ح 7: «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْقَرْضِ یَجُرُّ الْمَنْفَعَةَ قَالَ خَیْرُ الْقَرْضِ الَّذِی یَجُرُّ الْمَنْفَعَةَ».

[7]. تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ج‏6، ص201: «اگر مقداری پول قرض دهی و بیش از آن را به تو بازگردانند در صورتی که از قبل بینتان شرط نکرده باشید اشکال ندارد».